Grupa LOTOS S.A. - Raport Roczny 2010

Ważnym elementem oferty kierowanej na rynek jest jakość obsługi, rozumiana nie tylko przez pryzmat parametrów podstawowych, takich jak ciągłość dostaw, odpowiednia infrastruktura logistyczna, ale również otwartość na nowe rozwiązania ułatwiające wzajemną współpracę i rozliczenia (np. elektroniczny transfer danych, e-faktury). Istotny element oferty stanowi również możliwość dostarczania produktów o specyficznych wymaganiach.

Grupa Kapitałowa LOTOS w 2010 r. osiągnęła 31,3% udziału w krajowym rynku paliw. Zrealizowano w ten sposób cel wyznaczony w strategii grupy kapitałowej dopiero na 2012 r. Zgodnie z nową strategią na okres 2011–2015, ogłoszoną w listopadzie 2010 r., ten poziom udziału rynkowego ma być utrzymany przez najbliższe lata.

Skonsolidowana, całkowita sprzedaż Grupy Kapitałowej LOTOS w 2010 r. wyniosła 8,8 mln ton i tym samym odnotowano 16% wzrostu w stosunku do roku poprzedniego. W największym stopniu przyczyniła się do tego zwiększona sprzedaż olejów napędowych oraz ciężkiego oleju opałowego. Uruchamianie kolejnych instalacji w ramach Programu 10+ spowodowało zmiany w wielkości i strukturze obrotu Grupy LOTOS na rynkach międzynarodowych. W miarę wzrostu przerobu ropy naftowej zwiekszały się wolumeny produktów naftowych, przeznaczonych do sprzedaży na rynku krajowym, jak również kierowanych na eksport. Zwiększyła się m.in. ilość eksportowanych benzyn silnikowych i reformatu oraz ciężkiego oleju opałowego. Od lipca 2010 r. rozpoczęto zagraniczną sprzedaż nowego produktu w ofercie Grupy LOTOS - benzyny surowej.

Sprzedaż paliw silnikowych

W 2010 r. paliwa silnikowe były sprzedawane głównie na rynku krajowym do odbiorców detalicznych, koncernów zagranicznych, konsumentów instytucjonalnych i operatorów stacji paliw.

Całkowity wolumen sprzedaży benzyn silnikowych wzrósł o 11% w stosunku do roku poprzedniego. Sprzedaż krajowa benzyn Grupy LOTOS utrzymała się na zbliżonym do 2009 r. poziomie, co świadczy o stabilnym rynku zbytu tego produktu. Eksport benzyn silnikowych wzrósł o 75% rok do roku i kierowany był drogą morską na rynki Wielkiej Brytanii, Szwecji i Holandii.

W 2010 r. odnotowano 2% wzrostu sprzedaży benzyn premium LOTOS Dynamic 98, liczony rok do roku.

W 2010 r. całkowita sprzedaż oleju napędowego wzrosła o 10% w stosunku do poprzedniego roku. Przyrost na tym poziomie zanotowano głównie dzięki krajowej sprzedaży tego produktu.

W asortymencie olejów napędowych, poza standardowym paliwem do silników wysokoprężnych, cenionym przez operatorów flot samochodów dostawczych i ciężarowych, istotne miejsce zajmowało paliwo premium – LOTOS Dynamic Diesel. W 2010 r. sprzedaż tego paliwa wzrosła o 23% w porównaniu z rokiem poprzednim.

Sprzedaż lekkiego oleju opałowego¹

W 2010 r. sprzedaż lekkiego oleju opałowego Grupy Kapitałowej LOTOS wzrosła o 18% w porównaniu z rokiem poprzednim. Wyższa, niż pierwotnie oczekiwano, sprzedaż była efektem zwiększonego zgłaszanego zapotrzebowania na ten produkt, co spowodowane było wydłużeniem - na skutek ostrej i długiej zimy - okresu grzewczego.

Sprzedaż paliw lotniczych

Całkowita ilość sprzedawanego przez Grupę Kapitałową LOTOS paliwa lotniczego JET zmniejszyła się w 2010 r. o 31% w stosunku do roku poprzedniego. Spadek ten wynikał ze sprzedaży mniejszych wolumenów zarówno na rynku krajowym, jak i w eksporcie morskim. Zmniejszenie sprzedaży na rynku krajowym było wynikiem spadku zapotrzebowania zgłoszonego do Grupy LOTOS przez głównego gracza na rynku paliwa lotniczego w kraju.

Eksport drogą morską kierowany był do Szwecji, Finlandii i Dani. W obszarze eksportu drogą lądową, w 2010 r. pozyskano dwóch nowych odbiorców paliwa lotniczego na rynku czeskim, co przełożyło się na 77% wzrost sprzedaży w tym kanale w stosunku do roku poprzedniego.

Sprzedaż olejów silnikowych, przemysłowych i procesowych

Łączna sprzedaż olejów smarowych i procesowych w 2010 r. wzrosła o 17% w stosunku do 2009 r., z czego wolumen krajowy utrzymał się na porównywalnym poziomie, natomiast sprzedaż na eksport wzrosła o 56%. Zanotowany wzrost ilościowy, to w dużej mierze zasługa zwiększonej sprzedaży olejów procesowych.

Rok 2010 był kolejnym rokiem spadku konsumpcji olejów przemysłowych w następstwie kryzysu. Przedsiębiorstwa powoli odbudowywały wprawdzie moce produkcyjne, jednak zakupy środków smarnych, stanowiące istotny element generujący koszty, realizowane były na niższym poziomie w stosunku do lat sprzed 2009 r. Równolegle odnotowano wzrost zainteresowania rynku nowoczesnymi produktami dla przemysłu.

Na rynku olejów silnikowych pogłębia się spadek zainteresowania jednosezonowymi olejami mineralnymi, co związane jest głównie z unowocześnianiem parku maszynowego w rolnictwie. Również w branży motoryzacyjnej obserwuje się tendencję zamiany mineralnych olejów silnikowych na semisyntetyczne oraz syntetyczne. Jako lider w segmencie olejów mineralnych, spółka LOTOS Oil najbardziej odczuła spadek zainteresowania właśnie tą kategorią produktów. Wprowadzając do oferty oleje LOTOS Quazar i jednocześnie kładąc nacisk na sprzedaż produktów semisyntetycznych i syntetycznych, Spółka stara się systematycznie powiększać udział w rynku tych produktów.

Sprzedaż asfaltów 

W stosunku do roku 2009 r. całkowita sprzedaż asfaltów wzrosła w 2010 r. o 5%. Przyczyniło się do tego uruchomienie regularnej sprzedaży drogą morską, co w efekcie doprowadziło do wzrostu eksportu o prawie połowę w stosunku do roku poprzedniego. Eksportowano m.in. do takich krajów jak Rumunia, kraje nadbałtyckie i skandynawskie, Szwajcaria i Czechy. W kraju ograniczony popyt na asfalty, który wynikał głównie z długiej i ostrej zimy oraz powodzi, spowodował spadek sprzedaży o 8% rok do roku. Jednocześnie należy zauważyć, iż od września 2010 r. nastąpił wzrost dynamiki popytu na asfalty, wynikający z rozpoczęcia realizacji kontraktów drogowych zaplanowanych zgodnie z Programem Budowy Dróg Krajowych w Polsce.

W 2010 r. sprzedaż asfaltów modyfikowanych utrzymywała się na poziomie podobnym do roku poprzedniego.

Sprzedaż ciężkiego oleju opałowego

W 2010 r. sprzedaż całkowita ciężkiego oleju opałowego Grupy LOTOS była większa o 137% w stosunku do roku poprzedniego, przy czym poziom sprzedaży krajowej utrzymał się na poziomie z 2009 r. Oddawanie w 2010 r. instalacji wybudowanych w ramach Programu 10+ skutkowało koniecznością poszukiwania rynków zbytu dla zwiększonych mas produktowych o korzystnej strukturze popytu i poziomu cen. W efekcie, poza obsługiwanymi dotychczas rynkami zagranicznymi, takimi jak Holandia czy Szwecja, sprzedaż eksportowa ciężkiego oleju opałowego odbywała się również na rynkach pozaeuropejskich.

Sprzedaż parafin

W 2010 r. całkowita sprzedaż parafin została utrzymana na poziomie z roku poprzedniego. Parafiny zniczowe kierowane były głównie na rynek krajowy, do wiodących producentów świec i zniczy. Ponadto rozwinięto współpracę z przemysłami nawozów sztucznych, przetwórstwa drzewnego, produkcji farb i lakierów, gumowym oraz materiałów budowlanych. Głównymi kierunkami eksportowymi były przede wszystkim takie kraje, jak: Niemcy, Holandia i Słowenia.

Rozwój sieci stacji paliw

Udział Grupy LOTOS w detalicznym rynku paliw wyniósł w 2010 r. 7,3%. Na koniec 2010 r. w ramach sieci stacji LOTOS funkcjonowały 324 punkty sprzedaży, w tym:

• 154 stacje własne, prowadzone w systemie ajencyjnym (CODO),
• 109 stacji partnerskich zarządzanych w systemie partnerstwa handlowego (DOFO),
• 61 stacji obsługiwanych w systemie patronackim (DODO).
 

Łączna liczba stacji własnych i partnerskich zwiększyła się o 21 w stosunku do 2009 r. W ramach stacji CODO w 2010 r. uruchomiono sześć Miejsc Obsługi Podróżnych przy autostradach: dwie pary przy autostradzie A4: Rachowice – Kozłów oraz Witowice – Oleśnica oraz jedną parę przy węźle Police – Łęka przy autostradzie A2.

W ofercie produktowej dostępnej na stacjach paliw LOTOS, oprócz produktów standardowych, znajdują się również paliwa premium – LOTOS Dynamic. Na stacjach własnych i partnerskich w stosunku do poprzedniego roku ich sprzedaż wzrosła o 17%.

Poza paliwami, stacje LOTOS oferują szeroki asortyment towarów charakterystycznych dla sklepów typu „convenience” - niewielkich placówek handlowych, oferujących przede wszystkim gotowe, konfekcjonowane produkty spożywcze, napoje oraz towary powszechnego użytku, jak gazety, papierosy, baterie itp. Wybrane stacje posiadają także w ofercie przekąski w ramach kącików gastronomicznych. Uzupełnieniem są usługi towarzyszące, takie jak myjnie czy kompresory.

Priorytetem jest rozwój sieci własnej CODO. Efektem docelowym ma być osiągnięcie liczby stacji pozwalającej m.in. w sposób efektywny prowadzić i rozwijać programy lojalnościowe wspierające sprzedaż.

W 2011 r. planuje się wznowienie prac związanych z wejściem w segment stacji ekonomicznych. Powinno to umożliwić efektywne przejęcie potencjalnych lokalizacji na obszarze o relatywnie mniejszej sile nabywczej.

Zakładane jest dalsze, stopniowe wygaszanie kanału stacji patronackich DODO, przy założeniu kontynuacji współpracy z wybranymi stacjami w formule stacji partnerskich DOFO.

Logistyka

Jednym z podstawowych celów działalności logistycznej zarówno w 2010 r., jak i w kolejnych latach, jest rozwijanie elastycznego systemu do obsługi zmieniających się potrzeb w obszarze handlu i produkcji. Sukces tego obszaru mierzony jest poziomem zapewnienia wsparcia dla działań handlowych, z uwzględnieniem sezonowości sprzedaży produktów naftowych oraz elastyczne reagowanie, zarówno na nieoczekiwany wzrost, jak i spadek sprzedaży.

Działania Grupy LOTOS koncentrowały się w 2010 r. na dostosowaniu systemu logistyki na potrzeby dystrybucji produktów, powstających w wyniku zakończenia Programu 10+, tworzeniu i rotacji znacznych ilości zapasów obowiązkowych oraz realizacji inwestycji zwiększających możliwości przeładunkowe własnych baz paliw. Zakończono modernizację dwóch baz, dostosowując technologię przeładunków do najnowszych wymagań technicznych.

Rozbudowa rafinerii w ramach Programu 10+ oraz istotny wzrost wolumenów sprzedaży paliw spowodowały konieczność zwiększenia poziomu zapasów handlowych oraz surowców, co wymagało dostosowania zasobów magazynowych do bieżących i przyszłych potrzeb.

Wykorzystywana w 2010 r. sieć baz magazynowych podlegała ciągłej optymalizacji. Liczba baz zewnętrznych, wolumen paliw oraz ich rodzaj dystrybuowany poprzez operatorów niezależnych, był systematycznie dostosowywany do potrzeb rynkowych i pozyskiwanych nowych źródeł zaopatrzenia. Zapoczątkowano prace nad kontrolą i minimalizacją ubytków w całym łańcuchu dostaw. Realizowano plan rotacji zapasów obowiązkowych umożliwiający optymalny kosztowo proces ich wymiany. Prace nad tymi projektami będą kontynuowane w kolejnych latach.

W 2010 r. roku prowadzono także działania ukierunkowane na poszukiwanie efektów synergii w obszarze logistyki w całej Grupie Kapitałowej LOTOS, co umożliwi osiąganie efektów skali w zakresie transportu i magazynowania.

Transport kolejowy

W celu optymalnego wykorzystania aktywów oraz zapewnienia efektywnej ekonomicznie, sprawnej i bezpiecznej dystrybucji własnych produktów, spółki Grupy Kapitałowej LOTOS zlecają ich transport kolejowy spółce zależnej, LOTOS Kolej.

Strategicznym celem spółki, oprócz obsługi Grupy Kapitałowej LOTOS, jest dywersyfikacja źródeł przychodu pomiędzy kontrahentów z obrębu Grupy Kapitałowej LOTOS i spoza niej. Zakładany udział kontrahentów zewnętrznych w całości przewozów wynosić powinien nie mniej niż 10% (w 2010 r. było to 26%).

Połączenie świadczenia usług przewozu towarów (produktów ropopochodnych, chemii oraz przewozów intermodalnych), dzierżawy i wynajmu wagonów, w powiązaniu z usługami przewozowymi, oraz obsługa bocznicowa w Gdańsku, Czechowicach, Jaśle, a także na terenie bazy magazynowej w Rypinie, pozwala zapewnić klientom LOTOS Kolej kompleksową obsługę transportu kolejowego. Gwarantuje to wysoką jakość świadczonych usług, przy jednoczesnej redukcji kosztów.

LOTOS Kolej należy do ścisłej czołówki przewoźników kolejowych w Polsce, zajmując trzecie miejsce (drugie wśród przewoźników prywatnych). Po trzech kwartałach roku 2010 spółka posiadała, według danych Urzędu Transportu Kolejowego z grudnia 2010 r., 22% udziału w krajowym, kolejowym rynku przewozów intermodalnych (mierzonych pracą przewozową).

Główne kierunki przewozów

• Zduńska Wola Karsznice
• Tarnowskie Góry
• Gniezno
• Emilianów
 

Logistyka morska

Logistyka morska jest ważnym elementem w łańcuchu logistycznym Grupy LOTOS. Połączenie rurociągami produktowymi rafinerii w Gdańsku z bazą przeładunkową paliw płynnych w Porcie Północnym daje firmie znaczącą przewagę logistyczną na rynku. W 2010 r. do terminali przeładunkowych Naftoportu, Portu Północnego i Siarkopolu zawinęło blisko 300 tankowców z ropą, produktami naftowymi i biokomponentami, a także pod załadunek produktów naftowych przeznaczonych na eksport z Grupy LOTOS. Znaczący wzrost liczby statków w 2010 r., w stosunku do roku poprzedniego, był spowodowany wzrostem eksportu drogą morską w wyniku realizacji inwestycji Programu 10+.

Baza Przeładunkowa Paliw Płynnych, gdzie operuje spółka Naftoport, stwarza możliwości przeładunku zbiornikowców o zanurzeniu do 15 m i możliwość załadunku do 150 tys. ton ropy lub produktów naftowych. Dzięki temu Grupa LOTOS efektywnie eksportuje nadwyżki produkcyjne, lokując je na rynkach krajów skandynawskich i północno-zachodniej Europy. Bezpośrednie połączenie z portem ułatwia także organizację i prowadzenie uzupełniającego importu produktów naftowych - przede wszystkim oleju napędowego i komponentu lekkiego oleju opałowego.

Położenie rafinerii Grupy LOTOS w pobliżu morskiego terminalu przeładunkowego ropy naftowej pozwala na dywersyfikację dostaw surowca, umożliwia dostawy ropy naftowej pochodzącej z własnych złóż na Bałtyku, a w niedalekiej przyszłości również z Morza Północnego.

Grupa LOTOS konsekwentnie dąży do przejmowania gestii transportowej w dostawach morskich. Zapewnia to większą kontrolę i usprawnia proces planowania przeładunków w portach morskich, a także pozwala minimalizować przypadki przestoju statków i związane z tym koszty.

Marka LOTOS

W przyjętych założeniach strategii Grupy Kapitałowej LOTOS na lata 2011–2015 oraz kierunkach rozwoju do 2020 r. budowa silnej marki LOTOS oraz jej wizerunku jest jednym z  istotnych elementów.

Strategia marki korporacyjnej jest zgodna ze strategią biznesową Grupy LOTOS i pełni nadrzędną rolę wobec strategii marek produktowych. Celem strategicznym jest wzrost wartości marki LOTOS poprzez budowę wizerunku:

• marki opartej na kluczowych wartościach: nowoczesności, rozwoju i partnerstwie,
• marki działającej w skali międzynarodowej,
• marki wysokiej jakości produktów,
• marki odpowiedzialnej społecznie.

Prowadzone działania mają na celu wzrost świadomości marki LOTOS oraz pozycjonowanie Grupy LOTOS jako firmy profesjonalnie zarządzanej, stawiającej na jakość i innowacyjność, ekologię oraz bezpieczeństwo.

W VII edycji Rankingu Najcenniejszych Polskich Marek, opublikowanego przez dziennik „Rzeczpospolita” (grudzień 2010 r.), wartość marki LOTOS w 2010 r. wyceniono na 675 mln zł, co oznacza 9,8% wzrostu w porównaniu z rokiem poprzednim. Zwraca uwagę systematyczny i dynamiczny trend wzrostowy, utrzymujący się od początku notowań wskaźnika wartości marki.